هدف اقدام پژوهی وضرورن آن:

اقدام پژوهی را می توان درزمره روش های کمی تحقیق ونیز روش های کیفی تحقیق دسته بندی کرد. درصورتی که داده های مورد نیاز به صورت کلامی یا با استفاده ازتصویر وامثال آن گردآوری شوداقدام پژوهی دردسته تحقیق کیفی قرار می گیرد دراینجا روش اقدام پژوهی به شیوه کیفی موردبحث قرارمی گیرد. ازجمله ویژگیهای اقدام پژوهی آن است که هرفردعلاقمندبه امرپژوهش می تواند این روش را درحیطه تخصصی خود برای شناخت ورفع "مسائل مبتلابه" محیط شغلی خود، به طورانفرادی یا گروهی به کاربرد. یکی از مزیت های اقدام پژوهی آن است که پژوهشگر براساس نتایج بدست آمده می تواند تعدیل یا تغییر لازم را بلافاصله به عمل آورد دراقدام پژوهی معمولا پژوهشگرخود به موقعیت نامعین پی برده وبه عنوان پژوهشگر نقش اصلی درفرایند پژوهش را برعهده می گیرد.دراقدام پژوهی توجه پژوهشگر نه تنها به جنبه های علمی جذب می شودبلکه هدف او پی بردن به چگونگی رفع مشکلات وانجام اقدام معین برای رفع یا کاهش مسائل آموزشی است لذا فرایند پژوهش علاوه براستدلال علمی براستدلال فنی نیز استواراست .دراقدام پژوهی پژوهشگر درصددیافتن نتایج تعمیم پذیرنمی باشدبلکه هدف او رسیدن به شناخت علمی درباره مسئله ویژه ای است که خود با آن سرو کاردارد بدون این که بخواهد حاصل این شناخت را به موارددیگر تعمیم دهد.

پیش فرضها وشرایط مناسب برای اقدام پژوهی:

یکی از پیش فرض های اقدام پژوهی آن است که دست اندرکاران یک سازمان به ویژه سازمان های آموزشی چنانچه شخصا به کندوکاو درباره مسائل مربوط به وظایف شغلی خودبپردازندنسبت به آن وظایف آگاه تر ودرراه انجام آن کوشش بیشتری به عمل می آورند.

پیش فرض های دیگراقدام پژوهی آن است که افراد شرکت کننده درطرح تحقیق با اطمینان واحترام متقابل به یکدیگروتبادل تجربه دراقدام پژوهی مشارکت می جویندبنابراین درتدوین واجرای یک طرح اقدام پژوهی گروهی باید توجه داشت که محدودیت های مربوط به کمبود اطمینان نسبت به کارایی طرح تحقیق، همکاران ذی ربط را تحت تاثیر قرارندهد.

مراحل اقدام پژوهی:

-برنامه ریزی

- اقدام

- مشاهده

- بازتاب(تحلیل وتعدیل اقدام)

اولین مرحله دراقدام پژوهی شامل شناسایی مسئله وبرنامه ریزی برای اقدام جهت حل مسئله است این مراحل شامل سه گام به شرح زیر است:

گام مقدماتی – گام آماده سازی شرایط – گام تدوین طرح اقدام پژوهی

گام مقدماتی:

منظورازگام مقدماتی دراقدام پژوهی آن است که پژوهشگر زمینه ویژه ای ازفعالیت منظورنظررا که مایل به بهبودی آن است مشخص کند. با توجه به این زمینه ویژه است که پژوهشگر " موضوع اقدام پژوهی" را انتخاب می کند.

گام آماده سازی شرایط:

منظوراز گام آماده سازی شرایط برای اقدام پژوهی آن است که پژوهشگر به درک شرایط موجود پرداخته وضمن تماس با مدیران وسیاستگذاران شرایط لازم برای اجرای طرح را فراهم کندضرورت این گام ازآنجاست که اقدام پژوهی مستلزم مشارکت افرادذی ربط با موضوع موردپژوهش است .

گام تدوین طرح اقدام پژوهی:

هدف ازاجرای این گاه آن است که اقدام پروژه به تشخیص جنبه اصلی مورد نظر برای بهبود اقدام بپردازد همچنین وضعیت مطلوب را تعریف کند ونشانگر آن را بیان نماید دراین گام به منظور تصویرکردن موقعیت نامعین باید به گردآوری داده ها پرداخت تا با مقایسه وضعیت موجود با وضعیت مطلوب بهتر بتوان به بازنگری گزینه های ممکن برای اقدام بهینه پرداخت .

مرحله به اجرا درآوردن اقدام:

دراین مرحله ازاقدام پژوهی اقدام بهینه که به وسیله اقدام پژوه برگزیده شده است به اجرا درمی آید. این اقدام با توجه به گام هایی که درمرحله قبلی برداشته شده است به طور بالقوه موثر می باشد.بنابراین انتظار می رود که اجرای آن موجب حل مشکل شده وموقعیت نامعین را بهبود بخشد.

مرحله مشاهده:

دراین مرحله ازاقدام پژوهی بایدگردآوری شواهد درباره تاثیر اقدام بهینه پرداخت برای این منظور می توان داده ها را گردآوری کردداده ها باید چنان گردآوری شود که اثرات اقدام بهینه را نمایان کند

گام های شانزده گانه دررابطه با هرحلقه ازحلقه های چهارگانه اقدام پژوهی:( به اختصار)

گام اول انتخاب زمینه وموضوع پژوهش:

-مشخص کردن رابطه این زمینه با وظایف شغلی

- مشخص کردن محدوده موضوع اقدام پژوهی

- منظورداشتن دلایلی که حاکی از انتخاب درست زمینه است

گام دوم : مطالعه اسنادومدارک مربوط به موضوع پژوهش:

-مطالع متون اسنادومدارک مربوط به موضوع

- شناسایی کتابها ونشریات مربوط به موضوع

- دسترسی به کتب ونشریات وگزارشهای مربوط به موضوع

گام سوم : تدوین طرح اقدام پژوهی:

-درحوزه شغلی خود به چه چیز اهمیت می دهید؟

-دلیل شما برای انتخاب موضوع چیست؟

-چه اقدامی برای بهبود وضعیت موجود بعمل می آورید؟

گام چهارم: تصویب طرح :

-بودجه بندی طرح

-شناسایی امکانات ووسایل موردنیاز

- مشخص کردن عوامل واجزای فرایندطرح

گام پنجم : درک شرایط موجود وتبادل نظر با مدیران وسیاستگذاران:

-پذیرش این که تغییر با کندی وقدم به قدم انجام می پذیرد

- پذیرش اینکه می توان طرز عمل دیگران را تغییرداد

- پذیرش این که اموررا می توان تغییرداد

گام ششم: تقویت مهارتهای برقراری ارتباط ودعوت شرکت کنندگان درطرح

-مهارت گوش دادن به دیگران

- مهرت مدیریت اجرای طرح

- مهارت ارتباط کلامی

گام هفتم : به اخلاق پژوهش توجه می شودوازناظران طرح برای اقدام پژوهی دعوت می شود

-رعایت آزادی شرکت کنندگان برترک فراینداقدام پژوهی

-توجه به انتظارات وتعهدات

-اطلاع رسانی درباره پیشرفت اجرای طرح ونتایج

گام هشتم : تشخیص جنبه اصلی موردنظربرای بهبود اقدام:

-توجه به وضعیت موجود

-دلایل انتخاب جنبه اصلی

-پی بردن به ارزش های فردی

گام نهم: بیان وضعیت مطلوب ملاک ها ونشانگرهای آن:

-وضعیت مطلوب از نظرروابط سازمانی

-ملاک های وضعیت مطلوب

-نشانگروضعیت مطلوب

گام دهم: گردآوری داده ها درباره وضعیت موجود :

-اجرای ابزارگردآوری داده ها

-تنظیم داده ها

-انتخاب روش وگردآوری داده ها

گام یازدهم : بازنگری گزینه های ممکن برای اقدام ( رسیدن به وضع مطلوب ):

اقدامات بالقوه کدامند؟

کدام اقدام بهینه است ؟

چگونه می توان اقدام بهینه را به اجرا درآورد؟

گام دوازدهم : به اجرا درآمدن اقدام بهینه ای که برنامه ریزی شده است :

-توصیف اقدام بهینه

-چگونگی به عمل آوردن قدم های موردنظر

گام سیزدهم : گردآوری داده ها:

-انتخاب روش های گردآوری داده ها

-انتخاب ابزار گردآوری داده ها

-تنظیم داده ها

گام چهاردهم:تحلیل شواهدتاثیراقدام بهینه وتدوین گزارش مقدماتی:

تدوین گزارش مقدماتی

تعیین ملاک ها ونشانگرهایی که تاثیراقدام بهینه را نمایان می کند

گام پانزدهم: گردهمایی ناظران وتهیه گزارش نهایی به عمل می آید

توصیف زمینه های اقدام پژوهی

تهیه گزارش نهایی

بحث درباره اثرهای اجرای اقدام بهینه

گام شانزدهم : ارزیابی طرح اقدام پژوهی:

-میزان مشارکت

-جنبه های اخلاقی طرح

-بیان ارزشهای پژوهشگر

نتیجه:

این فصل به بیان هدف وضرورت وچگونگی اجرای یک طرح تحقیق اقدام پژوهی می پردازدبه این نکته اشاره می کندکه هرفردعلاقمند به امرپژوهش می تواند این روش را درحیطه تخصصی خودبرای شناخت ورفع مسائل " مبتلا به" محیط شغلی خود به طورانفرادی یا گروهی به کاربرد.

درفراینداقدام پژوهی باید چرخه ای که شامل حلقه های : برنامه ریزی ، اقدام، مشاهده وبازتاب است را دنبال کرد.